Wat is een overeenkomst van opdracht?

De overeenkomst van opdracht is een overeenkomst die de relatie tussen een opdrachtgever en een opdrachtnemer regelt. De opdrachtgever verplicht zich om te betalen voor die diensten die de opdrachtnemer gaat leveren. Er is geen sprake van loondienst. De opdracht dient zelfstandig te worden uitgevoerd door de opdrachtnemer. De overeenkomst van opdracht is in de wet geregeld in de artikelen 7:400 e.v. Burgerlijk wetboek. Partijen hebben een grote mate van vrijheid om in deze overeenkomst van opdracht de daarbij behorende verplichtingen te regelen.

In de overeenkomst van opdracht worden werkafspraken vastgelegd, de overeenkomst van opdracht wordt ook wel freelance overeenkomst genoemd. Er is nadrukkelijk geen sprake van een dienstverband. Partijen sluiten geen arbeidsovereenkomst, die bepalingen in de wet zijn niet van toepassing. De overeenkomst van opdracht kan voor bepaalde of onbepaalde duur worden aangegaan.

Voorbeelden zijn een ZZP’er die een specifieke opdracht uitvoert voor een bedrijf of het inschakelen van een accountant of een advocaat.

De volgende soorten van werk zijn geen overeenkomst van opdracht en hebben hun eigen specifieke regeling in de wet:

• Het vervoeren of laten vervoeren van goederen of personen (dit is een vervoersovereenkomst)
• Het maken van een werk van stoffelijke aard (dit is een aannemingsovereenkomst)
• Het uitgeven van boeken e.d. (dit is een uitgeefovereenkomst)
• Het bewaren van goederen (dit is een bewaarnemingsovereenkomst)

Hieronder worden de belangrijkste elementen die een overeenkomst van opdracht zou moeten bevatten toegelicht.

De Opdracht

Omschrijf zo duidelijk mogelijk wat de opdracht is. Wat valt er wel en wat valt er niet onder? Gaan partijen een resultaatsverbintenis aan (bijv. het opstellen van een jaarrekening) of betreft het een inspanningsverbintenis (bijv. de advocaat voert een rechtszaak voor u maar kan het resultaat niet garanderen, hij of zij heeft een inspanningsverbintenis om uw zaak zo goed mogelijk te bepleiten).

Een mondelinge overeenkomst van opdracht is ook geldig. Maar het schriftelijk vastleggen van de gemaakte afspraken is vanzelfsprekend het verstandigste.

De overeenkomst van opdracht ziet niet op het tot stand brengen van een werk van stoffelijke aard. Dan gaat het om een overeenkomst van aanneming van werk. Het is dus belangrijk dat u de juiste overeenkomst sluit. Ook de aannemingsovereenkomst is apart geregeld in de wet. Twijfelt u over welke overeenkomst u moet sluiten in een specifiek geval, dan is het raadzaam hierover juridisch advies in te winnen. Een op maat gemaakte overeenkomst geeft het minste kans op geschillen en/of klachten in de toekomst.

De duur van de overeenkomst van opdracht

De overeenkomst van opdracht kan worden aangegaan voor bepaalde tijd of onbepaalde tijd, bijv. 3 maanden of bijv. voor de duur van een project. De overeenkomst van opdracht kan ook eindigen wanneer een bepaald resultaat is bereikt. Het is aan te raden duidelijk te omschrijven wanneer de overeenkomst eindigt.

Tussentijdse opzegging

Het is verstandig om in de overeenkomst van opdracht te regelen wanneer tussentijdse opzegging kan plaatsvinden en met inachtneming van welke termijn. Regel ook de gevolgen van de tussentijdse opzegging. Welk loon moet worden uitbetaald bij opzegging? Is dit bedrag inclusief of exclusief btw?

Regel ook welke spullen eventueel teruggegeven moeten worden bij einde opdracht. Het is belangrijk dat de overeenkomst goed aansluit bij wat partijen hebben afgesproken. Schijf op indien de overeenkomst ook per e mail mag worden opgezegd.

In de wet is opgenomen dat een opdrachtgever de overeenkomst te allen tijde kan opzeggen. Soms wordt er een exit-vergoeding afgesproken voor deze gevallen. Dan spreken partijen af dat er weliswaar opgezegd kan worden, maar dat de opdrachtgever dan wel een vergoeding moet betalen. Dit kan alleen wanneer dit vooraf uitdrukkelijk is geregeld. Een opdrachtnemer heeft geen wettelijk recht op een vergoeding bij einde opdracht.

Verplichtingen opdrachtnemer

De opdrachtnemer moet de opdracht als een goede opdrachtnemer uitvoeren. Hij of zij dient zich te gedragen zoals een goede opdrachtnemer betaamt. De opdrachtnemer dient zich te houden aan de regels die gelden binnen het bedrijf. De opdracht zelfstandig uitvoeren is ook een vereiste. Veelal is de opdrachtnemer bevoegd om voor meerdere opdrachtgevers te werken.

Verplichtingen opdrachtgever

De opdrachtgever verbindt zich jegens de opdrachtnemer tot het geven van redelijke aanwijzingen. De opdrachtnemer dient te weten wat er van hem of haar wordt verwacht. Onredelijke aanwijzingen behoeven niet te worden opgevolgd. Het is van belang de inhoud van de opdracht goed te omschrijven, zodat de opdrachtgever onredelijke aanwijzingen achterwege kan laten.

De opdrachtgever is verplicht voor de verrichte werkzaamheden te betalen. Partijen leggen daarom in de overeenkomst van opdracht vast welk tarief geldt voor de gehele opdracht, of voor delen daarvan. Het meest gebruikelijk is om een uurtarief of een tarief per dag(deel) overeen te komen. In de praktijk komt het soms voor dat partijen geen (duidelijke) afspraken hebben gemaakt over de vergoeding. Dan geldt wettelijk gezien dat een redelijk loon betaald moet worden. (artikel 7:405 lid 2 BW)

Aansprakelijkheid overeenkomst van opdracht

Het is belangrijk om de aansprakelijkheid van beide partijen te definiëren in de overeenkomst van opdracht. Wie regelt de aansprakelijkheidsverzekering? Omschrijf goed wie waarvoor aansprakelijk is tijdens de uitvoering van de opdracht.

Wet DBA (deregulering beoordeling arbeidsrelaties)

Soms is er onduidelijk of iemand een werknemer is of een ZZP’er. Een werknemer heeft meer rechten dan een zzp’er. Zo hoeft de opdrachtgever de zzp’er niet door te betalen in geval van ziekte of vakantie. Ook hoeven er geen werknemerspremies te worden voldaan. Om zeker te zijn dat de relatie niet wordt gezien als een fictief dienstverband is een goede overeenkomst van opdracht van belang. Uiteraard zijn de feitelijke omstandigheden doorslaggevend. Wanneer men een overeenkomst van opdracht sluit, terwijl het alle kenmerken heeft van een arbeidsovereenkomst, zal de belastingdienst mogelijk met een naheffing premies komen.

Voor bepaalde gevallen is de modelovereenkomst die de belastingdienst hanteert voldoende.

De wet DBA wordt aangescherpt zodat er meer duidelijkheid vooraf zou moeten komen of er sprake is van een dienstverband of een overeenkomst van opdracht. Met de antwoorden op de volgende vragen zou er meer duidelijkheid komen.

1. Worden er instructies gegeven en wordt er toezicht gehouden op het werk?
2. Is het werk organisatorisch ingebed in de organisatie van de werkgever?
3. Is er sprake van zelfstandig ondernemerschap binnen de arbeidsrelatie?

Er is veel kritiek op deze aanscherping. Vele zijn van mening dat deze vragen juist meer onduidelijkheid oproepen. Het aangepaste wetsvoorstel moet nog worden ingediend. Het is dus nog niet duidelijk wanneer de nieuwe wet DBA ingaat.

Conclusie

Het hebben van een overeenkomst van opdracht die een goede invulling geeft aan de rechten en plichten van beide partijen is van groot belang. In sommige gevallen volstaat de modelovereenkomst van de belastingdienst. Wanneer u de relatie “overeenkomst van opdracht” noemt, terwijl er in werkelijkheid sprake is van een arbeidsovereenkomst, loopt de opdrachtgever het risico alsnog te worden aangeslagen voor alle premies en heffingen.

Wanneer u gebruik wil maken van een zzp’er en u heeft twijfels, win dan juridisch advies in om latere problemen te voorkomen.