Wanneer iemand in uw directe omgeving overlijdt, is er een nalatenschap te verdelen al dan niet met daarin een aanzienlijk vermogen. Als erfgenaam of belanghebbende kunt u geconfronteerd worden met juridische vraagstukken. Na het overlijden van een dierbare wilt u daar niet mee bezig hoeven zijn en ook is het erfrecht niet eenvoudig. Helaas ontstaat er na een overlijden van ouders vaak een conflict binnen de familie wat de afwikkeling nog ingewikkelder maakt. Het is dan ook verstandig u te laten adviseren bij dergelijke erfrechtelijke problemen.

Voor juridische hulp wendt u zich tot de erfrecht advocaat. De erfrecht advocaat helpt om uw juridische positie te bepalen en te zorgen dat er een correcte verdeling van de erfenis plaatsvindt. In eerste instantie is het de taak van een advocaat te proberen conflicten met een andere erfgenaam of belanghebbende op te lossen maar als het nodig is staat de erfrecht advocaat u bij in een gerechtelijke procedure over de verdeling erfenis of ander geschil bij de rechtbank.

Het ontbreken van een testament

Het laten opstellen van een testament bij de notaris is niet verplicht. Niet iedereen heeft een testament gemaakt. Als er geen testament is, wat gebeurt er dan met de nalatenschap? Als iemand is overleden in Nederland is (meestal) Nederlands recht van toepassing. Die wettelijke bepalingen zijn dan van toepassing.

Wettelijke verdeling

Als er een echtgenote en/of kinderen zijn dan wordt in het erfrecht gesproken over de wettelijke verdeling. De echtgenoot van de overledene en de kinderen zijn dan de erfgenamen en ieder krijgt een zgn. kindsdeel. De hele erfenis, dat wil zeggen alle bezittingen en schulden, die aanwezig zijn op het moment van overlijden gaan naar de echtgenoot van erflater en de kinderen krijgen een vordering op de langstlevende van de ouders ter hoogte van hun erfdeel. Deze vordering is pas opeisbaar op het moment dat de langstlevende ouder overlijdt, failliet gaat of in de schuldsanering terecht komt. Op die manier komt de langstlevende ouder niet in de financiële problemen omdat hij/zij een geldbedrag aan de kinderen moet betalen.

Geen testament

Als er geen testament is, is er ook geen executeur. De erfgenamen moeten samen hun aandeel in de nalatenschap vaststellen. Wanneer één van de erfgenamen beneficiair heeft aanvaard moet een vereffenaar worden benoemd.

Het testament

Wie af wil wijken van de wettelijke bepalingen over een erfenis of onderwerpen wil regelen die niet in de wet voorkomen (maar wel tot de juridische mogelijkheden behoren) kan een testament laten opstellen.

Het opstellen van een testament is de taak van notarissen maar vanwege de jarenlange ervaring in erfrechtzaken kan de advocaat erfrecht u helpen te bepalen hoe u uw erfenis wilt regelen. De advocaat erfrecht bespreekt met u de juridische mogelijkheden in relatie tot uw wensen over de wijze waarop uw erfenis moet worden afgewikkeld.

Afwijken van de wettelijke verdeling

In het testament kunt u afwijken van de wettelijke verdeling. Zo kunt u bepalen dat uw echtgenote of één van uw kinderen geen erfgenaam is. Belangrijk is wel op te merken dat een onterfd kind altijd recht houdt op de legitieme portie. Het kind blijft altijd recht houden op een bedrag uit de erfenis.

Ook kunt u afwijken van de wet als het gaat om de vraag wanneer de vordering van de erfgenamen op de langstlevende echtgenoot opeisbaar is. U kunt in uw testament naast de wettelijke opeisbaarheidsgronden bijvoorbeeld opnemen dat deze vordering ook opeisbaar is op het moment dat de langstlevende echtgenoot wordt opgenomen in een verpleeghuis. Reden daarvan is dat de hoogte van het vermogen van invloed is op de eigen bijdrage die betaald moet worden vanwege de opname in het verpleeghuis en dit daalt op het moment dat de kinderen hun vordering (erfdeel) uitbetaald krijgen. Ook kan worden opgenomen dat het erfdeel betaald moet worden als de langstlevende hertrouwt in (een vorm van) gemeenschap van goederen of wanneer een verrekenbeding in huwelijkse voorwaarden is opgenomen.

Verder kan er in het testament een executeur benoemd worden.

Wat doet een executeur?

In zijn/haar testament kan een erflater een executeur benoemen. De eerste taak van de executeur is het opstellen van een (voorlopige) boedelbeschrijving. Daarnaast moet hij/zij inventariseren of er schulden zijn en zorgen dat die betaald worden. In het testament kunnen aan de executeur ook nog andere taken en bevoegdheden worden gegeven, zoals het regelen van de begrafenis of zelfs de nalatenschap verdelen.

Aan het einde van zijn/haar taak moet hij/zij aan de erven rekening en verantwoording afleggen. Nadat de executeur zijn/haar taak heeft beëindigd is het aan de erfgenamen de erfenis te verdelen (tenzij dit volgens het testament de taak van de executeur was).

Wat is een legitieme portie bij een erfenis?

In een testament kan de overledene één of meer van zijn kinderen onterven. De wet bepaalt dat een kind recht heeft op de legitieme portie, ook al heeft de overledene een kind onterft. Een beroep hierop moet in ieder geval binnen 5 jaar na het overlijden worden gedaan.

De legitieme portie bedraagt de helft van wat iemand zou erven als er geen testament zou zijn geweest en de echtgenoot en de kinderen ieder recht zouden hebben op een kindsdeel. Zijn er bijvoorbeeld een echtgenoot en twee kinderen dan bestaat er recht op een bedrag ter hoogte van 1/6 van de legitimaire massa.

Giften

Een beroep doen op de legitieme portie kan ook tot een hoger bedrag uit de nalatenschap leiden als u wel erfgenaam bent maar er door de overledene in het verleden hoge giften zijn gedaan. Mocht u overwegen de nalatenschap te verwerpen maar wel een beroep te doen op uw legitieme portie dan is het verstandig juridische informatie in te winnen. In principe komt wat u uit de nalatenschap had kunnen krijgen (als erfgenaam of uit een legaat) dan in mindering op de legitieme portie maar er zijn uitzonderingen.

Een legitimaris heeft geen recht op bepaalde goederen die onderdeel zijn van de nalatenschap, zoals bijvoorbeeld het gouden horloge van oma, maar alleen op een geldbedrag.

Hoogte legitieme portie

Om de hoogte van de legitieme portie te kunnen vaststellen moet de zgn. legitimaire massa worden berekend. Daarvoor moet de waarde van de goederen en de hoogte van de schulden van erflater worden vastgesteld om vervolgens de omvang van de nalatenschap te bepalen.

Legaat

Iemand kan in zijn testament een legaat hebben toegekend aan een derde of een erfgenaam. Dat kan een geldbedrag zijn of een bepaald goed, waarvan degene aan wie het legaat is toegekend afgifte kan vorderen. Een dergelijk legaat wordt bij het berekenen van de legitimaire massa niet als schuld meegeteld bij de berekening van de legitieme portie.

Van belang zijn verder de giften die door de overledenen tijdens diens leven zijn gedaan. Het bedrag aan giften wordt opgeteld bij de omvang van de nalatenschap. Het gaat dan met name om giften aan afstammelingen gedaan (ongeacht wanneer) en giften aan anderen voor zover gedaan binnen 5 jaar voor overlijden.

Als de legitimaire massa is berekend dan wordt deze (kort gezegd) gedeeld door het aantal van de kinderen en de echtgenoot. De legitieme portie waarop u recht heeft is dan de helft van de uitkomst hiervan. Waren er aan de legitimaris in het verleden één of meerdere giften gedaan, dan moet het bedrag van in het verleden ontvangen giften worden afgetrokken van de hiervoor berekende legitieme portie.

Aanvaarden nalatenschap

Op het moment dat u te horen krijgt dat u erfgenaam bent in een nalatenschap staat u voor de keuze: wel of niet de erfenis aanvaarden en zo ja, hoe moet u dan de erfenis aanvaarden. Op een eenmaal gemaakte keuze kan niet worden teruggekomen.

Kort gezegd zijn er drie mogelijkheden:

verwerpen nalatenschap

• u verwerpt de nalatenschap. Als u uw erfdeel verwerpt dan wordt u niet verder betrokken bij de verdeling erfenis. Tenzij in het testament iets anders is bepaald, wast uw erfdeel aan bij wat aan de andere erfgenamen toekomt. Dat betekent dat uw erfdeel wordt verdeeld onder hen. U kunt wel een beroep doen op de legitieme portie maar verwerping kan dan van invloed zijn op de hoogte hiervan. Eerst een erfrecht advocaat inschakelen is dan verstandig.Van belang is wel op te merken dat u, wanneer u bijvoorbeeld een bijstandsuitkering geniet, niet zomaar mag verwerpen. U benadeelt de gemeente door de nalatenschap te verwerpen wanneer met uw erfdeel uw vermogen hoger wordt dan het toegestane bedrag. De gemeente kan het bedrag van het erfdeel ook verhalen op de andere erfgenamen.
  

  aanvaarden nalatenschap

• u aanvaardt de nalatenschap beneficiair oftewel aanvaarden onder van de erfenis onder voorrecht van boedelbeschrijving. Met name als u niet weet of er meer schulden dan bezittingen in de nalatenschap zijn is het advies de erfenis beneficiair te aanvaarden. Als dan blijkt dat er meer schulden zijn dan bent u nooit met uw eigen vermogen hiervoor aansprakelijk.Een gevolg van het beneficiair aanvaarden is wel dat er vereffening van de nalatenschap moet plaatsvinden met alle voorschriften van dien. Alleen wanneer er een executeur is benoemd en duidelijk is dat de erfenis ruim positief is (de zgn. ruimschootsverklaring, af te geven door de executeur) hoeft er toch geen vereffenaar benoemd te worden.
  

  zuiver aanvaarden

• u aanvaardt de nalatenschap zuiver. Wanneer de nalatenschap zuiver wordt aanvaardt dan heeft dat tot gevolg dat, wanneer niet alle schulden uit de bezittingen van de nalatenschap betaald kunnen worden, u met uw privé-vermogen hiervoor aansprakelijk bent. Als u eenmaal de keuze hebt gemaakt van zuivere aanvaarding dan kunt u daar niet meer op terugkomen.Sinds 2016 is er een uitzondering hierop: als u zuiver hebt aanvaard en er komen onverwachts schulden op die u niet kende en ook niet behoefde te kennen, dan kunt u de kanton rechter vragen alsnog beneficiair te mogen aanvaarden. In ieder geval moet het gaan om schulden die u ook niet na onderzoek had kunnen ontdekken zoals het doornemen van de administratie van erflater. Alleen in uitzonderlijke situaties kan zuivere aanvaarding worden omgezet in beneficiaire aanvaarding.Verder is van belang dat u ook door gedragingen al geacht kunt worden zuiver te hebben aanvaard. Voorbeeld is het zich toe-eigenen van inboedel of sieraden.

Als u de nalatenschap verwerpt of beneficiair aanvaardt dan moet u een verklaring nalatenschap afleggen bij de rechtbank van de laatste woonplaats van de overledene.

Een erfrecht advocaat van Schouten Advocaten

Heeft u een erfrecht advocaat nodig omdat u een juridische vraag heeft of omdat u meent dat er sprake is van een onjuiste verdeling? Hebt u een erfrechtelijke conflict met uw andere broer of zus? Is er een procedure bij de rechter aanhangig? Dan kunt u een gespecialiseerde erfrecht advocaat inschakelen.

Bij het erfrecht is het belangrijk om de juridische kant van de zaak te kunnen combineren met een groot analytisch vermogen ten aanzien van de cijfers. Voor een correcte verdeling van de erfenis zijn de cijfermatige uitgangspunten mede de basis.

Onze erfrecht advocaat mr M.H. van den Berg kent de wettelijke regels van het erfrecht en heeft veel affiniteit met boekhoudingen en cijfers. Het maken van berekeningen van boedelverdelingen in het erfrecht behoort tot de dagelijkse werkzaamheden van Schouten Advocaten.

Second opinion erfrecht

Bij Schouten Advocaten verstrekken wij ook regelmatig een second opinion advies in erfrechtelijke zaken. Het geven van de juiste juridische informatie over alles wat van belang is bij (de afwikkeling van) een erfenis is daarbij de basis. Indien uw zaak al elders loopt, maar u vraagtekens heeft hierbij, zijn wij u desgewenst van dienst met een second opinion.

Wilt u meer weten over wat wij als erfrecht advocaat kunnen doen voor u? Neem vrijblijvend contact met ons op om de mogelijkheden voor uw zaak te bespreken. In een eerste gesprek zullen door de advocaat erfrecht eventuele vervolgstappen worden besproken. Ons kantoor en met name advocaat mr M.H. van den Berg behandelt regelmatig zaken in opdracht van een rechtsbijstandverzekering.